Η Μονεμβασία είναι ένας τεράστιος ογκόλιθος μέσα στη θάλασσα, που μία γλώσσα γης στη βάση του βράχου τον συνδέει με τη στεριά. Πάνω σ’ αυτό το βράχο, σε θέση σχεδόν αόρατη από μεγάλο τμήμα της περιβὰλλουσας στεριάς, υπάρχει μία πόλις σε δύο επίπεδα, κάτω η λαϊκή πόλις και πάνω η πόλις των αρχόντων.
Η Μονεμβασία είναι σημαντικός σταθμός του μεσαιωνικού χὼρου στην Πελοπόννησο της παλαιολὸγειας ανασὺστασης του βυζαντινοὺ πολιτισμοὺ και στην συνὲχεια της περιὸδου της Τουρκοκρατίας.

Ας θυμηθούμε ότι κάποτε, μετά το 1204, (με την ὰλωση της Κωνσταντινοὺπολης απὸ τα στρατεὺματα της 4ης σταυροφορὶας) άνθισε στην Πελοπόννησο ένας ιδιαίτερος κλὰδος της Γαλλικὴς Ιπποσὺνης, μία πρωτότυπη έκφανση του γαλλικού μεσαιωνικού πολιτισμού.

Άλλωστε από την ευρύτερη περιοχή της Μονεμβασίας και του Μυστρά προέρχονται οι μεγάλες οικογένειες που θα διοικήσουν την τελευταία περίοδο της Βυζαντινής Αναγέννησης, παράλληλης με την Ιταλική Αναγέννηση και σε σταθερή αλληλεπίδραση μαζὶ της.

Επίσης στη Μονεμβασία παραγὸταν για αιώνες το πιο φημισμένο κρασί που κυκλοφοροὺσε και εκθειαζὸταν σε όλες τις αυλές της μεσαιωνικής Ευρώπης, το περίφημο Malvasia.
Ενώ η Κάτω Πόλις της Μονεμβασίας έτυχε πλήρους αυστηρής αρχαιολογικής αναστήλωσης, στα πλαίσια ενός μοντέλου επανάχρησης, που δεν έχει εφαρμοστεί πουθενά αλλού στην Ελλάδα, η Άνω Πόλις (πολύ πιο σημαντική για τα μεγάλα αρχοντικά της και τα μεγάλα κτίρια δημόσιας χρήσης και εγκαταστὰσεις όπως τα υδραγωγεία) λεηλατήθηκε για τα οικοδομικά της υλικά μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και παρέμεινε στη σκιά από την άποψη της αρχαιολογικής αναστήλωσης και της ιστορικής έρευνας καθώς και απὸ την άποψη κάθε ερευνητικής και καλλιτεχνικής ανάδειξης.